Sơ lược nguồn gốc và quá trình phát triển nghệ thuật tráng men

Enamel là một kỹ nghệ lâu đời, có thể hiểu cơ bản là “tráng men lên kim loại”. Lớp Enamel cổ nhất của Đế chế Byzantine được tìm thấy tại Cộng Hòa Síp có niên đại từ thời hậu cổ đại. Ở Châu Âu từ thời kỳ Trung Cổ, Pháp và Đức có những làng nghề tráng men nổi tiếng. Đến thế kỷ 17 và 18, nghệ thuật tráng men hưng thịnh nhất ở Anh, Pháp và Thụy Sỹ, nhất là trong ứng dụng trang trí đồng hồ xa xỉ.

Cái xoong Staffordshire Moorlands ở Anh thuộc La Mã, thế kỷ 2

Enamel bao gồm những gì? Thế nào là tráng men cloisonné?

Một số loại hình tráng men chính gồm có Grand Feu, Cloisonné, Grisaille, Champleve, Plique-à-jour, Paillonne, Vallonne…Trong đó, kỹ thuật tráng men Cloisonné là dùng các sợi chỉ kim loại như vàng, bạc, đồng kết thành họa tiết trang trí. Nó có tác dụng giống như vách ngăn giữa các ô, vẽ men vào các ô, đem nung rồi đánh bóng.

Tráng men Cloisonné đĩa Trung Hoa với miệng hình hoa ấu, thời Minh; đầu thế kỷ 15

Tráng men ở Việt Nam, Pháp lam Huế là gì?

Trong 143 năm trị vì, nhà Nguyễn đã để lại cho hậu thế một khối di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, mang nhiều giá trị đáng tự hào cho người Việt Nam. Trong những giá trị đó, có một loại di sản chứa đựng tư tưởng văn hóa truyền thống qua chất liệu, hệ thống các hoa văn trang trí tinh tế, trang nhã. Trong đó có Pháp lam Huế.

Hình tượng mặt trời, mây và hoa lá thực hiện bằng Pháp lam Huế trên nghi môn trong Hoàng thành Huế

Pháp lam Huế mang tính dân tộc cao, là một loại đồ đồng tráng men, đồng thời cũng là loại vật liêu kiến trúc tạo thành các đoạn trang trí hình khối, hình phẳng cho các cung điện trong hoàng cung hay lăng tẩm. Các vật phẩm được làm từ Pháp lam được xem là một loại cổ vật quý giá. Ngày nay còn rất ít nghệ nhân còn lưu giữ kỹ thuật đặc sắc này, cùng với đó là các nghệ nhân của Philippe Mark.

Nghệ nhân đang vẽ trên đồng, một công đoạn của Pháp lam Huế

Tình yêu với những giá trị dân tộc, đặt biệt là tráng men Cloisonné

Với tình yêu nghệ thuật và trân quý những giá trị dân tộc, nghệ nhân của Philippe Mark là hậu bối, là những con người được kế thừa di sản dân tộc muốn gìn giữ và phát triển văn hóa. Bên cạnh đó là sự phát triển của quốc tế, cơ hội và liên kết kiến thức đa chiều, nghệ nhân của Philippe Mark luôn tiếp thu học tập nghiên cứu văn hóa kỹ thuật của quốc tế, để hội nhập vươn mình phát triển ra thế giới. Đó là kỹ thuật tráng men Cloisonné.

Nghệ nhân của Philippe Mark đang vẽ men trên mặt số đồng hồ bằng vàng

Tiếp thu nghệ thuật dân tộc, phát triển vươn tầm quốc tế

Trên thế giới, nghệ thuật tráng men xuất hiện rất sớm, ngày nay men được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, nhưng hướng đến sự tinh tế, tỉ mỉ trong chi tiết thì các nghệ nhân Philippe Mark ứng dụng nó vào trong trang sức, đồng hồ, đặc biệt là mặt số đồng hồ. Tráng men Cloisonné trên mặt số đồng hồ là một xu hướng hoàn toàn đặc biệt trong ngành công nghiệp đồng hồ hiện đại, như là một bức tranh thu nhỏ cất giấu một chặng đường dài phát triển với những kinh nghiệm, kỹ thuật khác nhau và cả những bí mật của một nghề thủ công.

 Đồng hồ Philippe Mark PM2705S-002 Mặt trung tâm tráng men Cloisonné